آسیب شناسی اجتماعی
آسیب اجتماعی
آسیب اجتماعی به هر نوع عمل فردی یا جمعی اطلاق می شود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عام عمل جمعی رسمی و غیررسمی جامعه محل فعالیت کنشگران قرار نمی گیرد و در نتیجه با منع قانونی و یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه رو می گردد. به همین دلیل، کج روان سعی دارند کج روی های خود را از دید ناظران قانون، اخلاق عمومی و نظم اجتماعی پنهان نمایند، زیرا درغیر اینصورت با پیگرد قانونی، تکفیر اخلاقی و طرد اجتماعی مواجهه می شوند آسیب های اجتماعی پدیده هایی واقعی، متغیر، قانونمند و قابل کنترل و پیشگیری اند. کنترل پذیری آسیب های اجتماعی شناخت علمی آنها را در هر جامعه ای برای پاسخ به پرسش های نظری و عملی و کاربردی از ایده ها و یافته های علمی تولید شده در برنامه ریزی های کوتاه و بلند مدت برای مقابله صحیح با آسیب های اجتماعی، درمان و یا پیشگیری از گسترش و پیدایش آنها را ضروری و پر اهمیت می سازد."آسیب شناسی اجتماعی" هم بر همین اساس، به عنوانی رایج برای مطالعه علمی و اجتماعی این پدیده بدل شده است. اما به نظر برخی محققان انتخاب این واژه برای کج روی، ریشه در "مشابه انگاری" جامعه با جسم انسان دارد و "ناهمسازی های" موجود در جامعه را، در تعبیری مشابه با ناهمسازی در کارکردهای اعضای بدن، آسیب نام نهاده است. این ایده همچنین سبب شده است تا به تبع علوم زیستی که در میان آنها "آسیب شناسی(پاتولوژی)" وظیفه ریشه یابی بیماری های تنی را بر عهده دارد، در قلمرو جامعه شناسی نیز نام "آسیب شناسی اجتماعی" بر حوزه مطالعه بی نظمی ها و نابسامانی های اجتماعی نهاده شود.

از سوی دیگر، پیش فرض اساسی این مفهوم، اصالت وضع موجود و اختلال و غیر طبیعی محسوب داشتن امور نامتناسب با آن است; یعنی دیدگاهی محدود و متناسب با یک نظریه خاص. این محدودیت در جمع با درونمایه ارزش گذارانه آن، سبب شده است تا محققان از دو تعبیر "آسیب اجتماعی" و "آسیب شناسی اجتماعی" روی بگردانند; تا آنجا که کوهن از آن دو با عنوان "مفهومی نسبتا" منسوخ" یاد می کند.

آسیب های اجتماعی پدیده هایی متنوع، نسبی و متغیرند. پرخاشگری و جنایت، خودکشی، اعتیاد و قاچاق مواد مخدر، روسپیگری، جرایم مالی، اقتصادی و سرقت نمونه هایی از آسیب های اجتماعی جامعه امروزی ایران اند که کم و کیف آنها بر حسب زمان و مکان (یعنی، حال نسبت به گذشته و در شهرها نسبت به روستاها) تغییر می کنند. بنابراین، آنچه امروز در یک جامعه خاص آسیب یا کجروی تلقی می شود ممکن است فردا در همین جامعه و یا همین امروز ولی در جامعه ای دیگر آسیب یا کج روی شناخته نشود.